LỤC DÂM LÀ GÌ?
Lục dâm, là tên gọi chung của sáu loại bệnh tà từ bên ngoài cảm nhiễm vào cơ thể gây bệnh gồm: phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa. Trong trạng thái bình thường thì gió, lạnh, nắng, thấp, khô, nóng (phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa) được gọi là “lục khí”, nó là những biến hóa khí hậu thông thường trong tự nhiên. “Lục khí” là điều kiện để vạn vật sinh trưởng, đối với cơ thể con người không có hại, đồng thời trong hoạt động sinh hoạt con người cũng tự sản sinh ra những năng lực thích ứng với những thay đổi khí hậu đó nên “lục khí” không dễ gây bệnh đối với cơ thể. Nếu khí hậu biến hóa khác thường, sáu khí phát sinh thái quá hoặc bất cập, hoặc không phải thời điểm mà lại có tiết khí (như mùa Xuân ứng với khí hậu ấm áp nhưng lại lạnh lẽo, mùa Thu ứng với mát mẻ nhưng lại nóng nực … ) gặp lúc chính khí trong cơ thể không đầy đủ, sức đề kháng suy giảm, lục khí có thể trở thành nhân tố gây bệnh, xâm phạm vào cơ thể mà phát sinh tật bệnh. Khi đó lục khí được gọi là “lục dâm”. “Dâm” ở đây có nghĩa là sự quá độ, thái quá chứ không có nghĩa là dâm dục. Do lục dâm là những khí không tốt xâm hại đến cơ thể nên còn gọi là “lục tà”.
ĐẶC ĐIỂM GÂY BỆNH CỦA LỤC DÂM
- Lục dâm gây bệnh thường liên quan đến khí hậu thời tiết và hoàn cảnh sinh sống. Như mùa Xuân thường hay mắc bệnh do “phong”, mùa Hè thường bị bệnh do “thử”, mùa Trưởng hạ thường do “thấp” gây bệnh, mùa Thu thường bị bệnh do “táo”, mùa Đông thường do “hàn” mà gây bệnh …
- Lục dâm gây bệnh vừa có thể đơn độc xâm phạm vào cơ thể mà gây bệnh, lại vừa có thể kết hợp với nhau để cùng lúc xâm phạm vào cơ thể mà gây bệnh. Như phong hàn cảm mạo, thấp nhiệt tiết tả, phong hàn thấp tê v.v…
- Lục dâm trong quá trình phát bệnh, không chỉ có thể ảnh hưởng lẫn nhau, mà trong một số điều kiện nhất định còn có thể chuyển hóa lẫn nhau, như hàn tà vào lý có thể chuyển hóa thành nhiệt; thử thấp lâu ngày có thể hóa sinh thành táo mà tổn thương âm v.v…
- Lục dâm gây bệnh, tà đầu tiên xâm phạm vào cơ biểu, hoặc theo mồm mũi mà vào, hoặc cả hai con đường đều cảm thụ tà.
Ngoài ra, còn có những nguyên nhân không phải do cảm thụ ngoại tà lục dâm gây bệnh, mà do công năng của tạng phủ thất thường sinh ra, phản ảnh thành những trạng thái bệnh lý như: hóa phong, hóa hàn, hóa thấp, hóa táo, hóa nhiệt, hóa hỏa v.v… biểu hiện ra bên ngoài tuy có triệu chứng giống như của lục dâm nhưng nguyên nhân phát bệnh lại không phải do tà khí bên ngoài xâm nhập mà lại do bên trong cơ thể tự sản sinh ra, thường chỉ bao gồm có 5 loại (không có nội thử), để phân biệt còn gọi là “ngũ tà nội sinh”, tức là: nội phong, nội hàn, nội thấp, nội táo, nội nhiệt.
SƠ ĐỒ PHÂN CHIA LỤC KHÍ
Khi Tà bên ngoài xâm phạm vào trong:
- Quyết âm chủ phong: âm hóa thành bệnh
- Dương minh chủ táo: sợ nhiệt
- Thái dương chủ hàn thủy: sợ gió ghét lạnh
- Thiếu âm chủ hỏa: tâm hỏa gây bệnh
- Thái âm chủ thấp: thấp nhiều thành tiêu chảy
- Thiếu dương chủ thử.
(Trích: <Đồ hình giải thích Hoàng đế nội kinh và phương thức dưỡng sinh Trung Quốc>)
